Anadolu’nun 20 Bin Yıl Önce Kaybolan Buzulları

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü ile Makine Fakültesinden öğretim görevlileri Anadolu’da binlerce yıl önce yok olmuş buzulların izlerini sürerek, o dönemki iklim şartlarını bilgisayar modelleri ile ortaya çıkarttılar.

Haber Yayın Tarihi: 29 Eylül 2020

Journal of Quaternary Science’ta yayınlanan çalışmada son buzul dönemi sonrası meydana gelen iklim değişikliklerinin sonucu olarak yok olan Anadolu buzullarının izleri sürüldü. Bu kapsamında Göller Yöresindeki Dedegöl Dağında yaklaşık 20 bin yıl önce var olan buzullar tekrar modellendi. Günümüzde en önemli küresel sorunlardan biri olan iklim değişikliğini anlamak ve sonuçlarını tahmin etmek amacıyla, Anadolu coğrafyasında ilk kez yapılan 3 boyutlu buzul akış modelleri kullanıldı.

TÜBİTAK desteği ile yapılan çalışmada, Dedegöl Dağında buzulların geride bıraktıkları izler ve kaya yığınları tespit edildi. Kozmojenik izotoplar (36Cl) kullanılarak buzulların yaşları tespit edildi. Buzul yayılım alanları haritalanarak ulaştıkları en geniş alanlar belirlendi. Türkiye’de ilk kez uygulaması yapılan PISM buzul akış modeli ile geçmiş dönemdeki buzulların farklı sıcaklık ve yağış koşulları altında bölgedeki vadilerdeki kalınlıkları, akış hızları, kapsadıkları alan ve hacimleri tespit edildi. İTÜ Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi (UHeM) altyapısı ile gerçekleştirilen simülasyonlarda güney batı Anadolu’nun son buzul dönemi (yaklaşık 20 bin yıl öncesi) iklim koşulları tekrar yaratıldı. Dokuz farklı senaryonun modellendiği çalışmada elde edilen sonuçlara göre son buzul çağında güney batı Anadolu’da sıcaklıklar günümüzden 9,2 – 10,6 oC daha soğuktu. Ancak o dönemde yağışlar günümüzden pek farklı değildi.

Doğu Akdeniz ve Orta Doğu coğrafyasının geçmişteki iklim koşulları, günümüzde yaşanılan iklim değişikliğini anlama ve olası sonuçlarını tahmin etme açısından önemli. Bu kapsamda çalışmalar devam etmektedir.

Makale yazarları:

İTÜ Makina Fakültesinden: Adem Candaş,

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünden: M. Akif Sarıkaya, Oğuzhan Köse, Ömer L. Şen ve Attila Çiner

Makalenin tamamına aşağıdaki linkten erişebilirsiniz:

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jqs.3239